Μέλι το γιατρικό της φύσης

Ένα από τα μεγαλύτερα δώρα της φύσης στον άνθρωπο είναι το μέλι. Το μέλι είναι ένας διατροφικός θησαυρός, τον οποίο εάν δεν τον έχετε προσθέσει ήδη στη διατροφή σας, καλό θα ήταν το κάνετε άμεσα. Γνωστό από την αρχαιότητα ακόμα για τις ευεργετικές του ιδιότητες ξεκίνησε να παράγεται συστηματικά από τους ελληνιστικούς χρόνους και θεωρούνταν πολύτιμο αγαθό. Λόγω της ιδιαιτερότητας της χλωρίδας της χώρας μας, το ελληνικό μέλι θεωρείται από τα πλέον ποιοτικά παγκοσμίως. Αρκετοί ελληνικοί μύθοι αναφέρονται στο μέλι και στις ιδιότητες του, χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι ο Δίας περιγράφεται να ανατρέφεται στο Ιδαίο Άντρο της Κρήτης με μέλι και νέκταρ.

Ένα από τα καλύτερα ελληνικά μέλια είναι το μέλι Ελάτης Μαινάλου Βανίλια, το οποίο έχει Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης και συλλέγεται αποκλειστικά από μέλισσες που τρυγούν την κεφαλληνιακή ελάτη κοντά στη Βυτίνα στο όρος Μαίναλο. Το μέλι αυτό ξεχωρίζει για το κεχριμπαρένιο χρώμα του και για το γεγονός ότι δεν κρυσταλλώνει ποτέ, καθώς η περιεκτικότητά του σε σάκχαρα είναι μικρότερη απ’ ότι σε άλλους τύπους μελιού. Ένα εξαιρετικό μέλι, δυστυχώς όμως με χαμηλή παραγωγή.

Το μέλι περιέχει σημαντικές ποσότητες ασβεστίου, μαγνησίου, φωσφόρου και βιταμινών του συμπλέγματος Β ενώ βοηθάει και στην απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό. Ενώ είναι από τα πιο θρεπτικά φυσικά γλυκαντικά και χρησιμοποιείται από πολλούς σε γλυκά αλλά και για την παρασκευή του κλασσικού παστελιού.

Επίσης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το μέλι για ένα υγιεινό πρωινό σε συνδυασμό με νιφάδες βρώμης στις οποίες εκτός από μέλι μπορούμε να προσθέσουμε και σταφίδες ή cranberries και για να το κάνουμε ακόμα πιο υγιεινό το ξεκίνημα της ημέρας μας και λίγο κανέλα Κεϋλάνης.

Το μέλι σε συνδυασμό με κρέμες βαλσαμικού ή βαλσάμικα ξίδια  μπορούν να δημιουργήσουν τέλειες μαρινάτες, ειδικά για κοτόπουλο .

Το μέλι με τον καιρό (και κυρίως το μέλι που προέρχεται από άνθη) έχει την τάση να κρυσταλλώνει. Το μέλι δεν χάνει της ιδιότητες του λόγω της κρυστάλλωσης και μπορεί να επανέλθει στην αρχική ρευστή του μορφή είτε με τη χρήση μπεν-μαρι είτε εάν το τοποθετήσουμε πάνω σε μια ήπια πηγή θερμότητας. Συνήθως τα ανθόμελα κρυσταλλώνουν σε μερικές εβδομάδες, το πευκόμελο σε μερικούς μήνες ενώ υπάρχουν και αρκετά είδη, όπως το μέλι της ακακίας, που χρειάζεται χρόνια για να κρυσταλλώσει.

Παρότι ακούγεται οξύμωρο, υπάρχουν ποικιλίες μελιού που πικρίζουν. Χαρακτηριστικές τέτοιες ποικιλίες είναι το μέλι από ερείκι, το μέλι από κουμαριά, και μέλι καστανιάς.

Το μέλι θεωρείται ότι είναι :

Ιαματικό και η θεραπευτική του δράση οφείλεται στην πλούσια περιεκτικότητά του σε φλαβονοειδή και φαινολικό οξύ. Επουλωτικό διότι έχει διαπιστωθεί ότι επιταχύνει την επούλωση των πληγών, ενώ δεν ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών. Τονωτικό καθότι περιέχει απλούς υδατάνθρακες (γλυκόζη, φρουκτόζη), που παρέχουν άμεσα ενέργεια στον οργανισμό μας, ενώ παράλληλα ωφελούν τη μνήμη.

Καλλυντικό επειδή λόγω της υψηλής θρεπτικής του αξίας και της ιδιότητάς του να απορροφά και να διατηρεί νερό στα μόριά του, το μέλι θεωρείται εξαιρετική τροφή για το δέρμα και ειδικά για τις ξηρές και αφυδατωμένες επιδερμίδες.

ΠΡΟΣΟΧΗ όμως οι παιδίατροι απαγορεύουν την κατανάλωσή του από βρέφη που δεν έχουν συμπληρώσει τον πρώτο χρόνο ζωής τους, διότι υπάρχει ο κίνδυνος να πάθουν αλλαντίαση.

Τα κυριότερα είδη μελιού που μπορείτε να βρείτε είναι τα εξής:

Μέλι Ελάτης

Μια από τις καλύτερες και ακριβότερες κατηγορίες μελιού. Ξεχωρίζει για τη χαρακτηριστική του εμφάνιση. Είναι ιδιαίτερα πυκνόρρευστο. Υπολογίζεται ότι το 5-10% περίπου του μελιού που παράγεται στην Ελλάδα είναι ελάτης. Προέρχεται κυρίως από τις ορεινές περιοχές της Ευρυτανίας, της Πίνδου, του Ολύμπου, από τα βουνά Μαίναλο (όπου παράγει την ποικιλία Π.Ο.Π Μέλι Ελάτης Βανίλια), Πάρνωνα στην Πελοπόννησο και από την Πάρνηθα στην Αττική. Το συγκεκριμένο είδος μελιού διακρίνεται για την ιδιαίτερα καλή του γεύση και δεν παρουσιάζει έντονο άρωμα. Το χρώμα του ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή προέλευσής του. Έτσι, το μέλι ελάτης από τη Βυτίνα Αρκαδίας ξεχωρίζει λόγω των κρεμ ανταυγειών που δημιουργούνται στο εσωτερικό του. Γενικά, το μέλι ελάτης έχει έντονα μελί χρώμα, σε άλλες περιοχές πιο σκούρο και σε άλλες πιο ανοιχτό. Λόγω του χαμηλού ποσοστού γλυκόζης, δεν κρυσταλλώνει. Είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία (κάλιο, μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο κλπ.). Περιέχει βιταμίνες σε πολύ μικρές ποσότητες, αλλά ακόμα και αυτή η μικρή ποσότητα βοηθάει στην καλύτερη αφομοίωση των σακχάρων από τον ανθρώπινο οργανισμό.

Μέλι Πεύκου (Πευκόμελο)

Το μεγαλύτερο ποσοστό της συνολικής παραγωγής μελιού στην Ελλάδα προέρχεται από τα κωνοφόρα και κυρίως από τα πεύκα. Το πεύκο θεωρείται το σημαντικότερο μελισσοκομικό φυτό της χώρας μας. Οι κυριότερες περιοχές παραγωγής πευκόμελου είναι η βόρεια Εύβοια, η Χαλκιδική, η Θάσος, η Σκόπελος, και η Ρόδος. Λόγω της χαμηλής συγκέντρωσης σακχάρων, δεν είναι πάρα πολύ γλυκό. Το πευκόμελο είναι πιο σκούρο από τα περισσότερα μέλια. Εκείνο μάλιστα που παράγεται την άνοιξη είναι πιο ανοιχτόχρωμο και πιο διαυγές από εκείνο που παράγεται το φθινόπωρο. Ζαχαρώνει σχετικά αργά, αφού η φυσική περιεκτικότητά του σε γλυκόζη είναι χαμηλή. Συγκεκριμένα, τα αμιγή πευκόμελα παραμένουν ρευστά, δηλαδή χωρίς να κρυσταλλώσουν, για περισσότερο από ενάμιση χρόνο. Θεωρείται μέλι υψηλής θρεπτικής αξίας και αυτό οφείλεται κυρίως στο μεγάλο αριθμό διαφορετικών ουσιών που υπάρχουν στη σύστασή του. Από τις ουσίες αυτές επικρατούν τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία (το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος, ο σίδηρος, ο χαλκός κλπ.).

Μέλι Θυμαρίσιο

Το κεχριμπαρένιο χρώμα του και το έντονο άρωμα του σε συνδυασμό με την ευχάριστη γεύση του το κατατάσσουν ψηλά στις προτιμήσεις των καταναλωτών. Καλύτερες περιοχές παραγωγής είναι τα νησιά και ιδιαίτερα η Κρήτη και τα Κύθηρα. Θεωρείται άριστης ποιότητας μέλι και παρόλο που ανήκει στη κατηγορία των ανθόμελων λόγω των έντονων γευστικών και αρωματικών χαρακτηριστικών αποτελεί μία κατηγορία από μόνο του. Αν αναμιχθεί με άλλα μέλια, ακόμα και σε μικρό ποσοστό, επηρεάζει καθοριστικά το άρωμα τους.

Μέλι Ανθέων (Ανθόμελο)

Μέλι ποικίλης ανθοφορίας από το βουνό Κερκίνη με πλούσιο άρωμα και ανάλαφρη γεύση. Αποτελεί τροφή  υψηλής θρεπτικής αξίας που οφείλεται στο μεγάλο αριθμό βιταμινών και ιχνοστοιχείων που περιέχει. Το ανθόμελο ζαχαρώνει ευκολότερα από τα υπόλοιπα είδη μελιού.

Μέλι Πορτοκαλιάς

Τα εσπεριδοειδή (πορτοκαλιά, λεμονιά) αποτελούν μια σημαντική πηγή νέκταρος για την παραγωγή μελιού. Το μέλι εσπεριδοειδών (κυρίως το μέλι πορτοκαλιάς) είναι ιδιαίτερα αρωματικό. Παράγεται κυρίως στα νησιά (Xανιά, Πόρο κλπ.), στην Πελοπόννησο και στην Ήπειρο. Eίναι πολύ αρωματικό, ανοιχτόχρωμο και ελαφρύ μέλι από ανθούς πορτοκαλιάς. Φημίζεται για τις καλλυντικές του ιδιότητες και την αγχολυτική και καταπραϋντική του δράση. Λέγεται ακόμη ότι συμβάλλει στην αντιμετώπιση της ημικρανίας. Πάρα πολύ θρεπτικό και ιδιαίτερα πλούσιο σε ιχνοστοιχεία. Επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν ότι τα ιχνοστοιχεία έχουν υψηλή αντισηπτική δράση, βοηθούν στις φλεγμονές, ενάντια στον βήχα και στην ουρική αρθρίτιδα. Ο χρόνος κρυστάλλωσης του κυμαίνεται συνήθως από 1 έως 3 μήνες.

Μέλι Ερείκης

Μέλι κοκκινωπό με σπάνια δυνατή γεύση και ιδιαίτερα λεπτό άρωμα. Πρόκειται για ένα πολύ θρεπτικό είδος μελιού, που είναι ιδιαίτερα τονωτικό για τον ανθρώπινο οργανισμό. Υπάρχουν δύο τύποι ερεικόμελου, με διαφορετικές ιδιότητες το καθένα. Έτσι, έχουμε το μέλι της φθινοπωρινής ερείκης και το ανοιξιάτικο μέλι ερείκης. H ανοιξιάτικη και η φθινοπωρινή ερείκη (ή σουσούρα) είναι από τα πιο σημαντικά μελισσοκομικά φυτά της Ελλάδας και παράγεται σχεδόν σε όλη τη χώρα. Το φθινοπωρινό ερεικόμελο είναι πιο γευστικό από αυτό της ανοιξιάτικης ερείκης και διακρίνεται για τη δυνατή γεύση του, το χαρακτηριστικό λεπτό άρωμα και το κοκκινωπό χρώμα. Λόγω της υψηλής φυσικής περιεκτικότητάς του σε γλυκόζη, κρυσταλλώνει πολύ γρήγορα (περίπου μέσα σε 1-3 μήνες) και γι’ αυτό δεν προσφέρεται για ανάμειξη με άλλα μέλια. Το μέλι αυτό ξινίζει επίσης πιο εύκολα από τα άλλα είδη μελιού, γιατί έχει υψηλή υγρασία και μεγάλη περιεκτικότητα σε σακχαρομύκητες. Tο ερεικόμελο (κυρίως το φθινοπωρινό) θεωρείται ένα πολύ θρεπτικό είδος μελιού και ιδιαίτερα τονωτικό για τον ανθρώπινο οργανισμό. Το ανοιξιάτικο ερεικόμελο, συγκριτικά με το φθινοπωρινό, είναι πιο ανοιχτόχρωμο και έχει διαφορετική γεύση. Χαρακτηρίζεται από υψηλή συγκέντρωση γλυκόζης.

Μέλι Κουμαριάς

Το Μέλι Κουμαριάς, έχει χρώμα σκούρο κίτρινο, το ιξώδες του είναι μέτριο και η γεύση του πικρή. Τα τελευταία όλο και περισσότεροι καταναλωτές το ζητάνε για δοκιμή και κατανάλωση. Τα άνθη της κουμαριάς έχουν χρώμα λευκό προς το κρεμ, είναι σε ταξιανθία σαν τσαμπί και έχουν το σχήμα καμπανούλας έτσι η βροχή δεν τα επηρεάζει καθόλου. Είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία και βιταμίνες, κάνει καλό στον άνθρωπο και πολλοί θεωρούν ότι είναι διουρητικό και κατεβάζει την πίεση, κάνει καλό στο κυκλοφορικό άρα και στην καρδιά, αλλά και ταυτόχρονα σαν διουρητικό κάνει καλό στα νεφρά και κατ επέκταση και στον προστάτη. Το Μέλι Κουμαριάς έχει το χαμηλότερο ποσοστό γλυκόζης σε σύγκριση με άλλα μέλια, έτσι εμπεριέχει και λιγότερες θερμίδες. Η φρουκτόζη του είναι σε χαμηλό επίπεδο, αυτό το κάνει ιδανικό για ανθρώπους που κάνουν δίαιτα αλλά θέλουν και το μέλι στο τραπέζι τους. Περιέχει την ουσία Arbutin που θεωρείται ότι ρυθμίζει την χοληστερίνη και καθαρίζει το αίμα. Εμπεριέχει ακόμη την ουσία Τυρανόζη η οποία αυξάνει την ζωή των κυττάρων του σώματος μας. Γενικά το Μέλι Κουμαριάς είναι ένα άριστο φυσικό προϊόν, αφού με την κατανάλωσή του αποτελεί ασπίδα προστασίας για τον ανθρώπινο οργανισμό διότι, περιέχει φυσικές αντιβιοτικές ουσίες σε μεγαλύτερο ποσοστό από τα υπόλοιπα μέλια. Ακόμη και τα φύλλα της κουμαριάς ενδείκνυνται στην πρακτική ιατρική. Παρόλο που η γεύση του είναι πικρή, μετά παρέλευση κάποιου χρονικού διαστήματος αρχίζει και χάνει την πικράδα του σε ποσοστό περίπου 30% κάθε χρόνο.